Tết Đoan Ngọ rơi vào mùng 5/5 âm lịch là phong tục lễ tết Á Đông gắn liền với quan niệm về sự tuần hoàn của thời tiết trong năm. Mặc dù một số nước châu Á khác cũng ăn Tết Đoan ngọ nhưng ngày lễ này của chúng ta lại có bản sắc riêng, mang ý nghĩa riêng. Với người Việt Nam, Tết Đoan ngọ còn được gọi là Tết Giết sâu bọ - những sinh vật làm hại mùa màng và sức khỏe con người.
Tết Đoan Ngọ rơi vào mùng 5/5 âm lịch là phong tục lễ tết Á Đông gắn liền với quan niệm về sự tuần hoàn của thời tiết trong năm. Mặc dù một số nước châu Á khác cũng ăn Tết Đoan ngọ nhưng ngày lễ này của chúng ta lại có bản sắc riêng, mang ý nghĩa riêng. Với người Việt Nam, Tết Đoan ngọ còn được gọi là Tết Giết sâu bọ - những sinh vật làm hại mùa màng và sức khỏe con người.
Đây là những kiêng kỵ của dân gian ngày xưa nhằm tránh xui xẻo, giữ gia đạo yên ấm. Ngày nay, mọi người thường tham khảo để biết chứ không áp dụng vì những kiêng kỵ này không có cơ sở khoa học.
Quan niệm xưa cho rằng, giày dép trong tiếng Hán đồng âm với từ tà (tức tà khí), nếu để lộn xộn lung tung sẽ dễ chiêu dụ tà khí. Vì vậy, phải để mũi giày hướng ra ngoài, tránh ảnh hưởng đến đường tài lộc và tình duyên.
Dân gian cho rằng không nên soi gương sau 24h vì khoảng thời gian này âm khí hoạt động mạnh, nếu soi gương hay chụp ảnh rất dễ chiêu âm khí, không tốt cho sức khỏe cũng như xảy ra những hiện tượng khó lý giải.
Mọi người bảo nhau dù đi đâu vào ngày 5/5 cũng nên cần thận bảo vệ tài sản và tiền bạc của mình. Theo quan niệm xưa, việc mất tiền trong ngày Tết Đoan ngọ sẽ khiến bạn rơi mất tài lộc.
Trong ngày Tết Đoan ngọ, các cụ thường dặn nếu đi ra khỏi nhà thì không nên dừng chân ở những nơi âm u, hay những nơi được cho là nhiều tà khí như bệnh viện, nghĩa trang hay nhà tang lễ… vì sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe.
Trên thực tế, những nơi đó thường chứa mầm bệnh, tuy nhiên tình trạng này không chỉ xảy ra trong ngày 5/5.
Điều kiêng kỵ này xuất phát từ quan niệm mọi vật đều chứa linh khí, nếu tốt sẽ mang lại may mắn, tài lộc, còn nếu không tốt sẽ mang tới những điều xui xẻo, chẳng lành.
Nếu gia chủ có khởi đầu năm mới tốt đẹp thì cả năm sức khỏe dồi dào, sự nghiệp hanh thông. Vì vậy, bạn nên biết những điều kiêng kỵ sau để ‘đầu xuôi, đuôi lọt’.
Những điều kiêng kỵ trong ngày mùng Một Tết
Điều 1: Tránh thúc giục mọi người dậy
Tương truyền, ngày đầu năm mới không được đánh thức người còn đang ngủ, nếu không người bị đánh thức sẽ nằm trên giường bệnh cả năm. Ngoài ra, việc gọi tên đầy đủ thành viên nào đó trong gia đình để thúc giục họ trong ngày đầu năm mới là điều cấm kỵ. Việc làm này có thể mang vận xui, khiến họ cả năm tất bật, mất đi sự an nhàn.
Chính vì vậy, dù là chúc Tết, trao đi và nhận lại những điều tốt lành, mọi người cũng không cần quấy rầy giấc ngủ, thúc giục đối phương gấp rút trong ngày đầu năm mới.
Người ta cho rằng, ngủ trưa trong ngày đầu năm mới sẽ khiến con người ta lười biếng cả năm, không có lợi cho sự nghiệp phát triển và cản trở vận may trong công việc.
Điều 3: Tránh lau chùi: quét sàn, đổ rác, giặt quần áo, gội đầu
Trong ngày đầu năm mới, tốt nhất không nên động tay vào công việc dọn dẹp như quét nhà, giặt quần áo, đổ rác. Theo tục xưa, người ta cho rằng những việc làm này sẽ đuổi Thần Tài đi và cuốn trôi mất tài vận của gia chủ.
Theo truyền thống, ngày 28 Tết là ngày "giặt giũ", mọi công việc dọn dẹp, vệ sinh nên hoàn thành vào ngày 28 Tết! Người ta cũng cho rằng, rác từ mùng 1 đến mùng 4 tết là "của cải" của gia đình, không được vứt bỏ trước ngày này.
Ngoài ra, bạn không được gội đầu vào ngày đầu tiên của năm mới, việc làm này sẽ ‘gột rửa, cuốn trôi’ tài lộc của cả năm. Cùng với đó, việc gội đầu ngày đầu năm mới có thể khiến tài năng cùng với kiến thức đã tích lũy trong năm cũ bị trôi sạch. Hơn nữa, việc xõa tóc lúc gội đầu tương đồng với hình ma quái, cõi âm, do vậy việc này bị cấm trong năm mới để tránh những điều xui xẻo.
Điều 4: Tránh nấu cơm mới, cháo trắng và uống thuốc
Thời xưa, chỉ những người nghèo không đủ ăn mới cần ăn cháo, vì vậy, ngày đầu năm mới, tất cả gia đình đều kiêng ăn cháo. Tương tự như vậy, con người chỉ uống thuốc khi có bệnh, do đó, mọi người cũng không nên uống thuốc, kể cả những loại thuốc bổ như vitamin để tránh bệnh tật gõ cửa.
Cũng có truyền thuyết cho rằng không nên nấu cơm mới vào ngày đầu năm, nên ăn đồ thừa của đêm giao thừa, điều này đồng nghĩa với một năm mới dư đủ!
Những điều kiêng kỵ ngày mùng 2 Tết
Điều 5: Tránh tặng quà theo số lẻ
Mùng 2 tết là ngày con gái và con rể về quê chúc Tết. Tuy nhiên, họ không thể trở về tay không mà cần chuẩn bị quà để chúc sức khỏe, may mắn cho gia đình. Tương truyền, quà và lì xì phải chuẩn bị theo cặp vì số lẻ bị cho là điềm xui xẻo.
Những điều kiêng kỵ ngày mùng 3 Tết
Điều 6: Không đi chúc Tết họ hàng
Ngày mồng 3 tết, ngày "Xích khẩu" là ngày "Thần thịnh nộ", mang ý nghĩa xui xẻo, đen đủi. Ngày Xích Khẩu dễ xảy ra tai họa, lời ra tiếng vào, dễ tranh cãi, mâu thuẫn. Vì vậy, mọi người nên tránh đi chúc Tết họ hàng vào ngày mùng 3 Tết kẻo rước họa vào thân, làm cho gia đạo bất hòa.
Những điều kiêng kỵ ngày mùng 4 Tết
Điều 7: Tránh đi chơi xa, ở nhà rước Thần
Ngày mùng 4 tháng Giêng âm lịch là ngày truyền thống "Ngày rước thần", bạn phải ở nhà, đón thần tài, thần bếp và thổ địa về để bảo vệ gia đình. Do vậy, gia chủ cần chuẩn bị hoa quả, thắp hương và thắp nến để thể hiện sự tôn trọng, không nên đi ra ngoài. Tương truyền, ông Táo sẽ đặt tên cho các thành viên trong gia đình, vì vậy nếu muốn được thần linh phù hộ thì không nên xuất hành vào ngày mùng 4 đầu năm.
Những điều kiêng kỵ ngày mùng 5 Tết
Điều 8: ‘Tiễn đưa người nghèo’, tránh ở bẩn
Rác từ mùng 1 đến mùng 4 tết có nghĩa là "của cải" trong gia đình, nhưng sau ngày mùng 5 tết thì loại "của cải" này khiến gia chủ trở nên "nghèo nàn". Vì vậy, vào ngày mùng 5 tháng Giêng âm lịch hàng năm nên dọn dẹp sạch sẽ mọi thứ rác rưởi trong ngày Tết. Tục gọi là "tiễn đưa người nghèo" để mang lại may mắn, phú quý, vì vậy, mọi loại rác trong nhà cần được vứt bỏ, dọn và lau nhà sạch sẽ, tránh để bẩn.
Những điều kiêng kỵ trong ngày mùng 7 tết.
Điều 9: Tôn trọng lẫn nhau và tu dưỡng bản thân
Nhân Thắng Tiết, Nhân Khánh Tiết, Nhân Khẩu Nhật hay Nhân Thất Nhật là tên gọi của ngày 7 tháng Giêng âm lịch. Ngày này còn được gọi nôm na là ngày "sinh nhật của loài người". Chính vì vậy, mọi người nên tôn trọng lẫn nhau, cha mẹ không nên trách mắng con cái.
Ngoài ra, ngày 7 tháng Giêng âm lịch cũng là "bảy ngày ác", để tránh những việc không như ý xảy ra trong ngày này thì bạn nên ở nhà để phục hồi thân tâm, tránh đi xa.
Từ ngày mùng 1 đến ngày 15 năm mới: những điều kiêng kỵ tổng thể
Trong tiếng Hán, chữ "hài’ giày và chữ "tà" đồng âm, mua giày sẽ không may mắn, dễ bị tà ma theo đuổi. Điều này tạo cảm giác mọi việc không suôn sẻ, không tốt lành.
Vì vậy, dù đôi giày có đẹp hay giá cả phù hợp, bạn cũng nên đợi qua ngày 15 rồi mới mua. Trong trường hợp, bạn lỡ mua giày trong những ngày đầu năm thì nên bọc vào giấy đỏ, để ngoài cửa 1 đêm. Sáng hôm sau cần gỡ bỏ và đốt lớp giấy bọc đó.
Điều 11: Tránh mặc quần áo màu đen và trắng
Quần áo màu đen và trắng là màu truyền thống của quần áo tang. Vì vậy, mọi người nên tránh diện trang phục có 2 tông màu này trong dịp năm mới để tránh cho những lớn tuổi cảm thấy xui xẻo.
Năm mới tốt nhất nên mặc quần áo màu đỏ, vì đó là vượng khí, là điềm lành. Nếu cho rằng trang phục màu đỏ khó phối đồ thì cũng nên đeo phụ kiện màu đỏ. Quần áo màu hồng, cam cũng có thể là lựa chọn đẹp mà không bị mang tà khí.
Hầu hết những những điều kiêng kỵ trong những ngày đầu năm đều liên quan đến truyền thuyết dân gian ngày Tết. Bạn có thể có thể tin hoặc không, nhưng điều quan trọng nhất trong ngày Tết là phải vui vẻ, sum vầy, đoàn tụ!